ಮೈಲಾಪುರ,ಮೈಲಾರಲಿಂಗೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯ:
ಜಿಲ್ಲೆಯ ಯಾದಗಿರಿ ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ಯಾದಗಿರಿ ಯಿಂದ ರಾಯಚೂರು ಮಾರ್ಗದಲ್ಲಿ ಬರುವ ಶ್ರೀ ಮೈಲಾರಲಿಂಗೇಶ್ವರ, ಸುಕ್ಷೇತ್ರ ಮೈಲಾಪುರ ಒಂದು ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಐತಿಹಾಸಿಕ ದೇವಸ್ಥಾನವಾಗಿದ್ದು, ಈ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ಪ್ರತೀವರ್ಷ ಮಕರ ಸಂಕ್ರಮಣದಂದು ನಡೆಯುವ ಜಾತ್ರೆಗೆ ರಾಜ್ಯದ ಎಲ್ಲೆಡೆಯಿಂದ ಲಕ್ಷಾಂತರ ಭಕ್ತರು ಆಗಮಿಸುತ್ತಾರೆ.
ಮಲಗಿರುವ ಬುದ್ಧ:-
ಮಲಗಿರುವ ಬುದ್ಧ
ಜಿಲ್ಲೆಯ ಶಹಾಪುರ ನಗರದ ಬಳಿ ಗುಲ್ಬರ್ಗಾ- ಬೆಂಗಳೂರು ಮಾರ್ಗದ ಬಲಭಾಗದಲ್ಲಿ ಬರುವ ಮಲಗಿರುವ ಬದ್ದನ ಆಕೃತಿಯನ್ನು ಹೋಲುವ ಒಂದು ಆಕರ್ಷಕ ಬೆಟ್ಟ ಇದ್ದು, ಇದಕ್ಕೆ “ಮಲಗಿರುವ ಬುದ್ಧ” ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದು ವಿಶ್ವದಾದ್ಯಂತ ಬೌದ್ಧಧರ್ಮದ ಅನೇಕ ನಿಷ್ಠಾವಂತ ಭಕ್ತರನ್ನು ಆಕರ್ಷಿಸುತ್ತದೆ.
ಸುರಪುರ ಕೋಟೆ:-
ಕ್ರಿ.ಶ 1639 ರಿಂದ 1857 ರವರೆಗೆ ಸುರಪುರದ ನಾಯಕರು ಸುರಪುರ ಕೇಂದ್ರೀಯ ಕಛೇರಿಯನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಿಕೊಂಡು ಆಡಳಿತ ನಡೆಸಿದ ಕುರಿತು ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಅಳಿಸಲಾರದ ಛಾಪನ್ನು ಮೂಡಿಸಿರುತ್ತಾರೆ. ಸುರಪುರ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಕೊನೆಯ ರಾಜಾ ವೆಂಕಟಪ್ಪ ನಾಯಕ್ ತನ್ನ ಸಂಸ್ಥಾನ ಆಂತರಿಕ ವ್ಯವಹಾರಗಳಲ್ಲಿ ಅವರ ನಿರ್ಣಯ ತಪ್ಪಿಸಲು ಬ್ರಿಟಿಷರ ವಿರುದ್ಧ ಹೋರಾಡಿದರು. ಸುರಪುರ ನಾಯಕರು ನಗರದಲ್ಲಿ ಎರಡು ಅರಮನೆಗಳು ನಿರ್ಮಾಣ ಮಾಡಿದರು ಮತ್ತು ಮುಂಚೆ ವಾಗನಗೇರಾದಲ್ಲಿರುವ ನಿರ್ಮಿಸಿರುವ ಕೋಟೆ ಮೋಗಲ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಔರಂಗಜೇಬ್ ದಾಳಿಯಿಂದ ನಾಶವಾಯಿತು. ಕೋಲ್ ಫಿಲಿಪ್ ಮೆಡೋಸ್ ಟೇಲರ್, ಸುರಪುರ ಸಂಸ್ಥಾನ ನೋಡಿಕೊಳ್ಳಲು ನೇಮಿಸಲಾದ ಒಬ್ಬ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ರಾಜಕೀಯ ದಲ್ಲಾಳಿ “ಟೇಲರ್ ಮಂಜಿಲ್” ಎಂಬ ಸರ್ಕ್ಯೂಟ್ ಹೌಸ್ ತನ್ನ ಪ್ರವಾಸದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಸುರಪುರ ಬೆಟ್ಟದ ಮೇಲ್ಭಾಗದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸದನು. ಈಗ ಇದೂಂದು ಆಕರ್ಷಣೆಯ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿದೆ.
ವನದುರ್ಗಾ ಕೋಟೆ:-
ವನದುರ್ಗಾ ಕೋಟೆ
ಈ ಕೋಟೆಯು ಶಹಾಪುರ ರಿಂದ 24 ಕಿಮೀ ದೂರವಿದ್ದು ಸುತ್ತ ದಟ್ಟವಾದ ಅರಣ್ಯ ಹೊಂದಿದೆ. ಈ ಕೋಟೆ ಅರಣ್ಯ ಆವರಿಸಿದರಿಂದ ಇದಕ್ಕೆ ‘ವನದುರ್ಗಾ(ಅರಣ್ಯ ಕೋಟೆ) ಎಂದು ಕೆಸರು ಇರುತ್ತದೆ. ಈ ಕೋಟೆಯ ಪ್ರವೇಶ ದ್ವಾರಗಳಳ ಎರಡೂ ಬದಿಗಳಲ್ಲಿ ದೇವನಾಗರಿ ಲಿಪಿಯಲ್ಲಿ ಐದು ರೇಖೆಗಳ ಒಂದು ಸಂಸ್ಕೃತ ಶಾಸನ ಹೊಂದಿದೆ. ಈ ಕೋಟೆಯು ಪಿದ್ದನಾಯಕ ತನ್ನ ಅಚ್ಚುಮೆಚ್ಚಿನ ರಾಣಿ ವೆಂಕಾಂಬ ಗೌರವಾರ್ಥವಾಗಿ ನಿರ್ಮಿಸಿದನು. ಈ ಕೋಟೆ ದೊಡ್ಡ ಪ್ರವೇಶ ದ್ವಾರವಿದ್ದು, ಅರ್ಧ ಚಂದ್ರನ ಆಕಾರದ ಗೋಡೆ ಹೊಂದಿದ್ದು, ವೈರಿಗಲಿಗೆ ಗೊಂದಲ ಉಂಟು ಮಾಡುವಂತಿತ್ತು. ಕೋಟೆಯ ಒಳಗೆ ಕಾವಲುಗಾರರ ಮತ್ತು ಅಧಿಕಾರಿಗಳ ಕೊಠಡಿ ಅವಶೇಷಗಳನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು.
ನಾರಾಯಣಪೂರ ಆಣೆಕಟ್ಟು
ನಾರಾಯಣಪೂರ ಆಣೆಕಟ್ಟು
1962 ರಲ್ಲಿ ಆಗಿನ ಪ್ರಧಾನಿ ಸಚಿವ ಶ್ರೀ ಲಾಲ್ ಬಹದ್ದೂರ್ ಶಾಸ್ತ್ರಿ ನಾರಾಯಣ್ ಪುರ್ ಅಣೆಕಟ್ಟನ್ನು ಅಡಿಗಲ್ಲು ಹಾಕಿದರು. ಮತ್ತು ಅದರ ನೀಲಿ ಮುದ್ರಣದ ಚಿತ್ರಣ ಬಾಲಕುಂದ್ರೆ ಎಂಬುವರರ ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಿದರು. ಇದು ಬಲ ಮತ್ತು ಎಡ ಕ್ಯಾನಲ್ ಗಳು ಹೊಂದಿದ್ದು ಇದು 106.000 ಹೆಕ್ಟೇರು ಭೂಮಿಗೆ ನೀರಾವರಿ ಸೌಲಭ್ಯಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ.
ತಿಂಥಣಿ ಮೌನೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯ :-
ಇದು ಸುರಪುರದಿಂದ 20km ದೂರದ ದಕ್ಷಿಣ ದಿಕ್ಕಿನಲ್ಲಿದೆ. ಇದು ಹಿಂದೆ ವಿಕ್ರಮಾದಿತ್ಯ 6 ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಅಗ್ರಹಾರ(ಶಿಕ್ಷಣ ಕೇಂದ್ರ) ಮತ್ತು ಪುರಾತನ ದೇವಾಲಯವಾಗಿತ್ತು, ಇದಕ್ಕೆ “ದಕ್ಷಿಣ ಕಾಶಿ” ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗಿತ್ತು. ಈ ದೇವಾಲಯ ಎರಡೂ ಹಿಂದೂ ಮತ್ತು ಮುಸ್ಲಿಂ ಭಕ್ತರನ್ನು ಆಕರ್ಷಿಸುತ್ತದೆ.
ಛಾಯಾ ಭಗವತಿ ದೇವಸ್ಥಾನ
ಈ ಸುಂದರ ದೇವಾಲಯ ಪವಿತ್ರ ಕೃಷ್ಣ ನದಿಯ ದಡದ ಮೇಲೆ ನಿರ್ಮಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಇದು ಸೂರ್ಯ ದೇವರಾದ ಎರಡನೇ ಪತ್ನಿ ದೇವತೆ ಛಾಯಾ ಭಗವತಿಗೆ ಸಮರ್ಪಿಸಲಾಗಿದೆ.
ಕೋಡೆಕಲ್ ಬಸವಣ್ಣ
ಕೋಡೆಕಲ್ ಗ್ರಾಮವು ಯಾದಗಿರಿ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಸುರಪುರ ತಾಲೂಕಿನಲ್ಲಿದೆ. ಕೋಡೆಕಲ್ ಬಸವಣ್ಣ ಸತ್ಯದ ಒಂದು ಸಂತ ಎಂದು ಪ್ರಸಿದ್ಧ. ಅವರು ಪ್ಯಾಟಿ ಗುಡಿ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಕಲಾ ಜ್ಞಾನ ಅಂದರೆ ಭವಿಷ್ಯದಲ್ಲಿ ನಡೆಯುತ್ತಿದ ವಸ್ತುಗಳು ಬರೆದರು.
ಶಿರವಾಳ ಹಳ್ಳಿ:-
ದಕ್ಷಿಣ ಕಾಶಿ
ಪ್ರಾಚೀನ ಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ಈ ಹಳ್ಳಿಗೆ “ಶ್ರೀವೋಲಾಲು”, “ಸಿರಿವೋಲಾಲು”,ದಕ್ಷಿಣ ಕಾಶಿ”,”ಧರ್ಮದ ಮನೆ”,”ಆದಿ ಪಟ್ಟಣ”, ಎಂದು ಹಲವಾರು ಹೆಸರುಗಳಿಂದ ಕರೆಯಲಾಗುತಿತ್ತು. ಇದು ಶಾತವಾಹನ ವಂಶದ ಹಳೆಯ ಹಳ್ಳಿಯಾಗಿತ್ತು. ಶಿರವಾಳ ಶಾಸನಗಳು ಮತ್ತು ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ಹಳ್ಳಿಗಳ ಪ್ರಕಾರ ಈ ಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿ ಕಾಡಂಬೇಶ್ವರ, ಈರೇಶ್ವರ,ಚಟ್ಟೇಶ್ವರ,ಶಾಂತೀಶ್ವರ,ಮಹಾದೇವ ಹೀಗೆ ಹಲವಾರು ದೇವಾಲಯಗಳಿದ್ದವು. ಆದರೆ ಈಗ ಈ ದೇವಾಲಯಗಳು ನಿಖರವಾಗಿ ಗುರುತಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ. ಇಂದು ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು ಇಪ್ಪತ್ತು ದೇವಾಲಯಗಳು ಇವೆ. ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಸಂಕೀರ್ಣ ದೇವಾಲಯಗಳು ನಾಗಯ್ಯಾ,ನಾನಯ್ಯಾ ಪುರಾತನ. ಪವಿತ್ರ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಶಿವಲಿಂಗದ, ಮೂರ್ತಿಗಳು ಹೂಂದಿದ್ದು ಮೂರು ಕವಲಿನ ಬಾಗಿಲ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ದೇವತೆ ಗಜ ಲಕ್ಷ್ಮಿ ವಿನ್ಯಾಸ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. ನವರಂಗ ದೂಡ್ಡ ಕಂಬಗಳು ಹೆಚ್ಚು ಆಕರ್ಷಕ ಇವೆ. ಶಿವಲಿಂಗದ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿ, ಎಂಟು ಸಶಸ್ತ್ರ ನಾಲ್ಕು ಮತ್ತು ಅರ್ಧ ಅಡಿ ಎತ್ತರದ ಹರಿಹರ ಪ್ರತಿಮೆ ಇರುತ್ತದೆ. ಹರಿಹರನು ತನ್ನ ಬಲಗೈಯಲ್ಲಿ ತ್ರಿಶುಲ, ಮತ್ತು ಬಾಣ ಮತ್ತು ಎಡ ಕೈಯಲ್ಲಿ ಒಂದು ಚಕ್ರ, ಒಂದು ಶಂಖ, ಬಿಲ್ಲು ಇರುವ ಈ ಆಕರ್ಶಕ ಪ್ರತಿಮೆ ಕಾಣಬಹುದಾಗಿದೆ
ಸೈಯದ್ ಚಂದಾ ಹುಸೇನ್:
ಸೈಯದ್ ಚಂದಾ ಹುಸೇನ್ ದರ್ಗಾ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ದರ್ಗಾ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ದುರ್ಗಾ ಶಹಾಪುರ್ ತಾಲೂಕಿನಲ್ಲಿದೆ. ಇದು ಲಕ್ಷಾಂತರ ಭಕ್ತರನ್ನು ಉರುಸ್ ರಲ್ಲಿ ಆಕರ್ಷಿಸುತ್ತದೆ.
ಸೋಫಿ ಸರಮಸ್ತ ದರ್ಗಾ:-
ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಸೋಫಿ ಸರಮಸ್ತ ದರ್ಗಾ ಶಹಾಪುರ್ ತಾಲೂಕಿನ ಸಾಗರ ಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿದೆ. ಈ ದರ್ಗಾ ಸೋಫಿ ಸರಮಸ್ತ ಉರುಸ್ ರಲ್ಲಿ ಸಾವಿರಾರು ಜನರನ್ನು ಆಕರ್ಷಿಸುತ್ತದೆ.
ಭೀಮರಾಯನ ಗುಡಿ (ಬಿ.ಗುಡಿ):-
ಬಲಭೀಮ ಸೇನೆಯ ಒಂದು ಪ್ರಸಿದ್ಧ ದೇವಸ್ಥಾನ ಶಹಾಪುರ ತಾಲ್ಲೂಕಿನಲ್ಲಿದೆ. ಈ ದೇವಸ್ಥಾನವು ಜನವರಿಯಲ್ಲಿ ಬರುವ ಸಂಕ್ರಮಣದ ನಡೆಯುವ ಧಾರ್ಮಿಕ ಕಾರ್ಯಗಳಿಗೆ ಪ್ರತೀವರ್ಷ ಲಕ್ಷಾಂತರ ಭಕ್ತರನ್ನು ಆಕರ್ಷಿಸುತ್ತದೆ.
ಅಬ್ಬೆತುಮಕೂರ: –
ಯಾದಗಿರಿ ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ಅಬ್ಬೆತುಮಕೂರಿನ ಶ್ರೀ ವಿಶ್ವರಾಧ್ಯಾ ದೇವಸ್ಥಾನ ಒಂದು ಪ್ರಸಿದ್ಧ ದೇವಸ್ಥಾನವಾಗಿದ್ದು. ಫೆಬ್ರುವರಿ- ಮಾರ್ಚ್ ರಲ್ಲಿ ಶಿವರಾತ್ರಿಯಂದು ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ಲಕ್ಷಾಂತರ ಭಕ್ತರನ್ನು ಆಕರ್ಷಿಸುತ್ತದೆ.
ಟೈಲರ್ ಮಂಝಿಲ್ (ಭವನ):-
ಬ್ರಿಟಿಷ ಅಧಿಕಾರಿ ಫಿಲಿಪ್ ಮೆಡೋಸ್ ಟೈಲರ್ ಈ ಭವನವನ್ನು 1840 ರಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಿದರು. ಅಂದಿನ ಕಾಲದಲ್ಲಿಯೇ ವಿನೂತನ ತಾಂತ್ರಿಕ ನೈಪುಣ್ಯತೆಯನ್ನು ಹಾಗೂ ವಿಶೇಷತೆಗಳನ್ನು ಮೆರೆಯುವ ಈ ಕಟ್ಟಡ ನಾಲ್ಕು ಕೋಣೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು, 27 ಬಾಗಿಲುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ! ಯಾವುದೇ ಬಾಗಿಲನ್ನು ತೆರೆದರೂ ಮುಚ್ಚಿದರೂ ಎಲ್ಲ ಬಾಗಿಲುಗಳು ತೆರೆದುಕೊಳ್ಳುವುದು ಇಲ್ಲಿನ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯ.
ಟೈಲರ್ ಮಂಝಿಲ್ (ಭವನ)